نوشتن یکی از علائق روزانه بسیاری از افراد است و خیلی از آن ها دوست دارند کتابی برای خود چاپ کنند. اغلب اوقات به علت محتوای ارزشمند این کتاب مردم از آن استقبال زیادی می کنند. تکلیف کتاب های علمی هم که مشخص است چون طیف دانشگاهی هر کشور و اهالی حوزه علم طرفدار آن ها هستند. کتاب های معدودی هم برای مخاطب خاصی نوشته و در تعداد محدودی چاپ می شوند
با تمام این وجود چیزی که بسیار اهمیت دارد مراحل چاپ کتاب است چون از دیدگاه نویسنده دشوار و نامشخص است و از دید مؤسسات چاپ روند ساده ای دارد. در این مطلب قصد داریم به ساده ترین زبان ممکن مراحل چاپ کتاب را به شما معرفی کنیم. با ما همراه شوید.
مراحل تولید کتاب
1) تهیه محتوای کتاب
همانطور که نام این مرحله نشان می دهد هدف تهیه محتوایی است که باید نوشته یا ترجمه شود. نویسنده محتوای خود از قبیل شعر، داستان، تالیف شخصی و یا علمی را باید به صورت دست نوشته یا تایپ شده تحویل ناشر دهد.
نویسنده در این مرحله به کمک یک ویراستار اشتباهات تایپی و املایی، نگارشی، صفحه آرایی و غیره را انجام می دهد تا فایل کتاب را آماده کند. فایل نهایی باید تا جای ممکن بدون اشتباهات علمی و نگارشی باشد.
3) به دست آوردن شابک (ISBN)
ISBN مخفف کلمه International Standard Book Number یا شماره استاندارد بین المللی کتاب (سر واژه شابک) است. به همین منظور یک کد 10 تا 13 رقمی به هر کتاب اختصاص داده می شود. توجه داشته باشید که با چاپ مجدد کتاب شابک آن عوض نمی شود. علاوه بر این، از سال 2007 به بعد رقم های شابک از 10 به 13 افزایش یافت تا تعداد کتاب هایی که امکان چاپ دارند بیشتر شود. در کشور ایران باید شابک را از خانه کتاب دریافت کرد.
روند کار به این شکل است که ناشر شابک های دریافتی از خانه کتاب را به یک کتاب نسبت می دهد و بعد از پر کردن فرم مربوطه آن را به خانه کتاب می فرستد.
4) دریافت فیپا
فهرست نویسی پیش از انتشار را فیپا گویند که به معنای اطلاعاتی است که در پشت صفحه عنوان کتاب چاپ می شود. مسئولیت اصلی صدور فیپا در کشور ایران به عهده اداره کل پردازش و سازماندهی سازمان اسناد و کتابخانه ملی گذاشته شده است و از طریق این سازمان باید فیپا را به دست آورد. برای این منظور، کتاب از سوی ناشر به کتابخانه ملی به همراه شابک، پرینت کتاب و فایل آن در سی دی و در نهایت فرم پر شده درخواست فهرست نویسی ارسال می شود. مدت زمان لازم برای دریافت فیپا 7 الی 10 روز است.
5) اخذ مجوز از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
برای دریافت مجوز چاپ باید پرینت کتاب به همراه فایل آن در قالب سی دی و و اطلاعات فیپا، شابک و همچنین طرح رنگی جلد به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی فرستاده شود. معمولا بسته به موضوع کتاب یک هفته تا 4 ماه طول می کشد تا مجوز صادر شود. وزارت ارشاد کتاب های با محتوای علمی و دانشگاهی را زودتر بررسی می کند ولی مجوز چاپ سایر کتاب ها مانند شعر یا موضوعات خاص ممکن است تا چند ماه طول بکشد. علاوه بر این گاهی اوقات نویسنده مجبور می شود مواردی را در کتاب اصلاح کند یا تغییر دهد.
6) چاپ و صحافی
هیچ چیز نویسنده را از رسیدن کتابش به مرحله چاپ بیشتر خوشحال نمی کند. پس از طی مراحل بالا کتاب برای چاپ به چاپخانه فرستاده می شود. معمولا چاپ افست برای کتاب هایی است که تیراژی بیشتر از 1000 جلد دارند و دیگر کتاب ها به صورت دیجیتالی چاپ می شوند. مرحله بعدی صحافی بوده که برعهده ناشر است و به همین دلیل سریعا انجام می شود.
7) فرستادن کتاب به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و اعلام وصول
مرحله نهایی مراحل چاپ ارسال 10 نسخه از کتاب به وزارت ارشاد و دریافت اعلام وصول است.
گاهی اوقات به دلیل فروش بالای کتاب یا هر دلیل دیگری ناشر و نویسنده تصمیم به تجدید چاپ کتاب می گیرند، در اینطور مواقع اگر در محتوای کتاب تغییری داده نشده باشد، مجوز چاپ بدون طی مراحل بالا و فقط با اخذ مجوز وزارت ارشاد انجام می شود. ولی در صورتی که ناشر یا نویسنده بخواهند در متن کتاب تغییراتی اعمال کنند، باید از ابتدا تمامی مراحل بالای سپری شوند.
مواردی مانند تیراژ و حجم کتاب هزینه چاپ کتاب را تغییر می دهند ولی هزینه های کلی چاپ کتاب به این صورت است:
- هزینه های مربوط به صفحه آرایی، حروفچینی، طرح جلد و خدمات اداری از جمله دریافت شابک، فیپا، مجوز و اعلام وصول که بدون توجه به تعداد تیراژ به صورت یکسان گرفته می شوند.
- هزینه های مربوط به کاغذ، چاپ، جلد و صحافی که براساس تیراژ، تعداد صفحات و اندازه کتاب مشخص می شوند.
